Każde dziecko odczuwa strach, jednak z wiekiem nabiera on innego znaczenia. Inaczej odczuwa strach niemowlę, inaczej kilkulatek. Przyczyny dziecięcych lęków są bardzo różne, a poznanie ich pozwala zrozumieć zachowanie dziecka, często niewytłumaczalne. Czego boją się dzieci?
Noworodek i niemowlę
Do około 6. miesiąca życia dziecko odczuwa strach odruchowy. Boi się gwałtownych ruchów, nagłej zmiany pozycji ciała. Pojawia się wtedy tzw. odruch Moro. Niemowlę energicznie prostuje kończyny górne i dolne, wygina się w łuk i odchyla głowę do tyłu. Następnie zaciska pięści, a następnie zwija się w kłębuszek. To naturalna pozycja obronna.
Czego boją się dzieci po narodzinach? Około 8–10 miesiąca życia niemowlę zaczyna odczuwać strach przed obcymi. Pojawia się również lęk separacyjny, czyli obawa przed rozdzieleniem z rodzicem. Wszystkie tego typu lęki świadczą o prawidłowym rozwoju dziecka.
Pierwszy rok życia – strach przed ciemnością i inne lęki
Około pierwszego roku życia pojawiają się już lęki bardziej złożone. Maluch jest już bardziej świadomy otaczającej go rzeczywistości, stąd strach również zmienia swoją postać. Czego boją się dzieci roczne?
- lęk przed ciemnością – blisko 80 procent dzieci w tym wieku odczuwa strach przed ciemnością. Najczęściej lęk pojawia się w momencie, kiedy dziecko zaczyna się przemieszczać samo;
- dziwne i nieznane dźwięki – maluchy zazwyczaj boją się dźwięków, które nie są im znane. Coś, co buczy, brzęczy, piszczy, może powodować lęk;
- lęk przed rozdzieleniem z rodzicem;
Dwu- i trzylatki
Z wiekiem to, co wydawało się straszne, staje się interesujące. Jednak w miejsce dawnych lęków, pojawiają się nowe. Oto lęki dwu- i trzylatka: dziwne postacie, ludzie specyficznie ubrani – strach może budzić maskotka promująca produkty w markecie, Święty Mikołaj, lekarz, ludzie starsi, pomarszczeni, o zdeformowanych twarzach. Poniżej przykłady, czego boją się dzieci w tym wieku:
- taśma klejąca – odgłos odklejanej taśmy jest dla dziecka przerażający;
- komórki i szafy – budzą w dzieciach lęk głownie za sprawą dorosłych, którzy najczęściej ukrywają tam przedmioty niedostępne dla dzieci. Budują przez to aurę tajemniczości.
- odgłos spuszczanej wody w toalecie;
- spanie bez rodziców – jeśli dziecko spało do tej pory z rodzicami, odseparowanie go na tym etapie budzi w dziecku strach;
- dalej dziecko obawia się, kiedy rodzice znikają z pola widzenia;
- pojawia się lęk przed obcymi;
- czasem pojawia się lęk przed ruchomymi schodami;
Czego boją się dzieci w wieku przedszkolnym? Zjawiska atmosferyczne i potwory
Kolejny etap rozwoju to kolejne strachy. O ile część z poprzednich udało się wytłumaczyć, o tyle pojawiają się nowe. Część z nich, jeśli rodzice nie postępują odpowiednio, nadal pozostaje. Dziecko w tym wieku najczęściej boi się:
- ciemności – strach przed ciemnością towarzyszy dzieciom przez długie lata
- potwory – dzieci oglądają bajki, których przekaz czasem odbierany jest na różne sposoby. Często rodzice nie mają kontroli nad każdą obejrzaną bajką, stąd nigdy nie wiadomo, co odczuwa dziecko, kiedy nagle wyskakuje potwór z ukrycia.
- dziecko nadal może odczuwać strach przed szafami i ciemnymi zakamarkami;
- ukryty świat pod łóżkiem – należy umiejętnie dobierać książeczki do czytania i kontrolować przekaz bajek z telewizji;
- agresywne fragmenty programów w TV;
- nagłe zmiany pogody – w sytuacji burzy, oberwania chmury, trzęsienia ziemi, nagłej wichury;
- nadal dziecko odczuwa strach przed odseparowaniem od rodzica – to lęk towarzyszący dziecku od urodzenia do późnych lat. Jest w pełni zrozumiały i nie wolno go lekceważyć.
- dziecko boi się insektów, pająków, robaków, owadów, nieznanych zwierząt;
- odrzucenie przez rówieśników;
Dzieci w wieku szkolnym – 9 lat i później
Wiele z powyższych obaw dalej uczestniczy w życiu dziecka. Pojawiają się kolejne lęki i kolejny strach:
- lęk przed chorobą;
- obawa przed niepowodzeniami w szkole;
- obawa o zdrowie rodziców;
- lęk przed odrzuceniem przez rówieśników i brakiem akceptacji;
- często pojawia się lęk przed wysokością;
Kiedy udać się do specjalisty z lękami dziecka? Podsumowanie
Wiesz już, czego boją się dzieci. Każdy etap rozwojowy to inny strach, emocje i obawy. To zupełnie naturalne odruchy, jednak nie wolno w żadnym przypadku ich bagatelizować i potęgować. Kiedy jednak strach zaczyna utrudniać prawidłowe funkcjonowanie zarówno dziecka, jak i rodziców, należy skorzystać z pomocy osoby do tego uprawnionej, np. psychoterapeuty.
Najczęściej zadawane pytania
Czego boi się 5-latek?
Pięcioletnie dzieci często boją się zasypiania w ciemności. To wiek, w którym mogą nasilać się stany lękowe związane z nagłymi bodźcami ruchowymi i dźwiękowymi (np. burza, głośny hałas). W tym wieku pojawia się także lęk przed insektami i nieznanymi zwierzętami.
Kiedy dziecko zaczyna bać się ciemności?
Ciemność wywołuje lęk u dzieci w wieku około 3–4 lat. Oswajanie się z ciemnością trwa najczęściej do ukończenia około 7 roku życia.
Dlaczego dziecko boi się zostać samo w domu?
Lęk przed zostawaniem samemu w domu może być związany z brakiem poczucia bezpieczeństwa, gdy rodziców nie ma w pobliżu. Nie należy zmuszać dziecka do przełamywania swoich lęków ani ich oceniać. Gdy dziecko boi się zostać samo, nigdy nie umniejszaj problemu, tylko zachęć go do wyjaśnienia, czego się obawia i z jakiego powodu. Znając przyczyny lęku, łatwiej będzie wam go oswoić.
Sprawdź także:
- Lęk separacyjny u niemowląt. Jak pomóc dziecku pokonać lęk separacyjny?
- Zaburzenia lękowe u dzieci — czym się objawiają?
- Tokofobia – lęk przed porodem. Czy da się wyleczyć paniczny lęk przed ciążą?
- Do jakiego wieku można zajść w ciążę?
- Czy seks w ciąży jest bezpieczny? Czy można współżyć we wszystkich trymestrach?
- Ile kup robi noworodek – jaki wpływ ma na to sposób karmienia?
- Czym są potówki u noworodka? Objawy i sposoby leczenia potówek noworodków i niemowląt
