Organizm noworodka jest niedojrzały pod wieloma względami. Jeszcze kilka miesięcy minie, zanim dojrzeje jego układ pokarmowy, odpornościowy, oddechowy i nerwowy. To dlatego maluchowi dokuczają różne dolegliwości, takie jak czkawka, sapka czy ulewanie pokarmu. Kiedy czkawka jest powodem do niepokoju? Jak pomóc dziecku mającemu czkawkę? Czytaj dalej.
Czym jest czkawka u noworodka?
Odruch ten powstaje w wyniku rytmicznych, mimowolnych skurczów przepony i mięśni międzyżebrowych. Towarzyszy im charakterystyczny dźwięk zamknięcia głośni podczas przerwania dostępu powietrza do płuc. Dokucza głównie niemowlętom i noworodkom, a najczęściej wcześniakom. Skąd bierze się czkawka u noworodka? Przyczyną jest niedojrzałość układu nerwowego w młodziutkim organizmie. Wystarczy wtedy, że maluch zbyt łapczywie połyka pokarm lub wychłodzi się na przykład po kąpieli i już zaczyna się atak czkawki. W kolejnych miesiącach dolegliwość jest coraz rzadsza, aż w końcu zanika.
Pierwsza czkawka jeszcze w brzuszku mamy
Już w III trymestrze ciąży płód doświadcza pierwszej czkawki. Dzieję się tak, gdy maluszek uczy się oddychać i połyka przy tym wody płodowe. Jest to jeden z jego odruchów. Ciężarna kobieta niekiedy dziwi się i niepokoi, odczuwając mimowolne skurcze w brzuchu. Przykłada dłoń do brzuchu i czuje rytmiczne drgania płodu. Warto jednak pamiętać, że czkawka w życiu płodowym to normalne zjawisko i nie jest żadnym zagrożeniem dla ciąży.
Jakie są przyczyny czkawki u niemowląt?
Niemowlęta dostają czkawki po zbyt łapczywym jedzeniu. Powodem może być nieprawidłowa technika ssania piersi lub niewłaściwa butelka na mleko. W przypadku stałych posiłków, maluchy niekiedy jednocześnie jedzą, bawią się i gaworzą. Z tego powodu połykają powietrze wraz z pokarmem. U starszych niemowlaków przyczyną bywa też długotrwała zabawa połączona z głośnym śmiechem. Kolejny powód to wychłodzenie organizmu na przykład podczas spaceru lub kąpieli. Rzadziej przyczyną są zaburzenia neurologiczne i refluks żołądkowy.
Czy można zapobiec czkawce?
Trudno jest uniknąć mimowolnej czkawki u noworodków. Możesz jednak ograniczyć jej częstotliwość. Podawaj mleko maleństwu regularnie ale w małych ilościach, aby go nie przekarmiać. Po karmieniu podnieś dziecko do góry i pomasuj mu plecki, czekając cierpliwie, aż pokarm się odbije. To zapobiega zarówno ulewaniu, jak i czkawce. Pamiętaj też, aby przed kąpielą nagrzać pomieszczenie, a potem szybko ubrać dziecko. Pomaga również zakładanie czapeczki. Na ogół trzeba jednak zaczekać, aż czkawka ustąpi sama. Trwa to zwykle kilka minut.
Domowe sposoby na czkawkę u noworodka i niemowlaka
Jak pomóc maluchowi pozbyć się czkawki? Oto kilka sposobów:
- przystaw dziecko do piersi lub podaj mu picie, na przykład herbatkę z koperku;
- noworodka przytul do siebie w pozycji pionowej i ponoś na rękach;
- wymień smoczek w butelce;
- połóż malca na brzuszku na kilka minut;
- nie przesadzaj z rozśmieszaniem dziecka podczas zabawy;
- po kąpieli zakładaj dziecku bawełnianą czapeczkę;
- nie dopuść do wychłodzenia dziecka, zawsze miej pod ręką zapasowy sweterek lub kocyk.
Kiedy czkawka u dziecka może zagrażać jego zdrowiu?
Wprawdzie przypadłość ta mija samoistnie, jednak pojawia się niekiedy nawet kilkanaście razy na dobę. Dlatego jest uciążliwa zarówno dla malca, jak i jego rodziców. Częsta czkawka u noworodka utrudnia mu spokojny sen i karmienie. Rozdrażnia dziecko i martwi rodziców. Dlatego warto obserwować, czy towarzyszą jej inne niepokojące objawy. Niekiedy w parze z czkawką występuje częste ulewanie, a to już może sygnalizować chorobę refluksową.
Z wizytą w przychodni. O co zapyta lekarz?
Uporczywa i częsta czkawka u niemowlaka jest niekiedy powodem do wizyty w poradni dziecięcej. Lekarz zapyta Cię zapewne o to, jak często występują ataki i jak długo trwają. Czy dziecko dostaje czkawki po jedzeniu, czy może bez związku z karmieniem? A może w czasie spaceru? Czy maluchowi dokuczają też chlustające wymioty? Jak wygląda siatka centylowa przyrostu wagi? Niepokojącym objawem jest niedowaga niemowlaka w stosunku do jego rówieśników.
Niepokojąca czkawka u dziecka. Jakie badania?
Jeśli dziecko oprócz czkania ma też wymioty i słabo przybiera na wadze, to lekarz przeprowadzi badania, potwierdzające lub wykluczające refluks oraz wady w budowie organów wewnętrznych. Jest to przede wszystkim USG i prześwietlenie jamy brzusznej i klatki piersiowej. Niekiedy przyczyną jest wrodzony ubytek w mięśniach przepony, w budowie krtani lub niedorozwój nerwu przeponowego. Zazwyczaj badania nie wykazują nic niepokojącego, a rodzice czekają, aż dziecko wyrośnie z tej przypadłości.
Czego nie wolno robić?
Opiekunowie próbują niekiedy zastosować sposoby, które czasami pomagają dorosłym w pozbyciu się tej dolegliwości. Pamiętaj jednak, że dziecka nie wolno straszyć ani zatykać mu noska, aby wstrzymało oddech. Podaj mu pierś, a jeśli nie karmisz naturalnie, to butelkę z wodą lub herbatą. Jeśli to nie pomaga, to sprawdź, czy niemowlak nie ma mokrej pieluchy lub nie jest mu za zimno. W tym celu przyłóż dłoń do skóry na karczku maluszka. Chłodna oznacza, że trzeba go cieplej ubrać lub okryć. Pomaga też noszenie w pozycji pionowej lub leżenie na brzuszku.
Uporczywa czkawka nie jest dla dziecka bolesna. Częściej niepokoi jego rodziców, podobnie jak ulewanie, bolesne ząbkowanie czy nawracające kolki jelitowe. Na szczęście są to bolączki wieku niemowlęcego, które ustępują samoistnie.
Sprawdź także:
- Czkawka u noworodka – jaka jest przyczyna?
- Czkawka dziecka w brzuchu ciężarnej – objawy, przyczyny i sposoby łagodzenia
- Kąpiel noworodka. Jak wykąpać maluszka?
- Ulewanie u niemowlaka – jak sobie z tym radzić?
- Ulewanie u noworodków – czy cofanie pokarmu jest normalne? Jakie są przyczyny ulewania?
- Refluks u noworodka i niemowlęcia. Objawy, przyczyny i leczenie
- Ubranie dla noworodka. Jak ubierać maluszki w szpitalu, w domu i na spacer?
