Hemoroidy w ciąży – czym są i jak sobie z nimi radzić?

Kobieta w ciąży może cierpieć na szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Jedną z nich są żylaki odbytu. Hemoroidy w ciąży dotykają najczęściej pań w drugim i trzecim trymestrze, które dodatkowo uskarżają się na przewlekłe zaparcia. Choroba hemoroidalna najczęściej ustępuje zaraz po porodzie. Podpowiadamy, czym są hemoroidy, jakie objawy im towarzyszą, jakie są ich przyczyny oraz w jaki sposób im zapobiegać i je leczyć!

Spis treści Pokaż

Czym są hemoroidy?

Hemoroidy w ciąży nazywane są inaczej guzkami krwawniczymi. Są prawidłowymi, fizjologicznymi strukturami anatomicznymi o budowie jamistych tworów wypełnionych naczyniami żylnymi z krwią. Ilość hemoroidów jest różnorodna, co jest uwarunkowane cechami osobniczymi. W praktyce obserwuje się najczęściej od trzech do pięciu hemoroidów odbytu. Twory przymocowane są za pośrednictwem więzadeł do mięśni zwieracza odbytu. Tam mają za zadanie uszczelniać kanał odbytu oraz kontrolować oddawanie gazów.

Różnorodne czynniki mogą powodować rozszerzanie splotów żylnych oraz ich obrzmienie. Efektem jest ucisk na okoliczne nerwy oraz odczuwanie nieprzyjemnych dolegliwości. W przypadku dojścia do stanu zapalnego, powiększone guzki przemieszczają się paza kanał odbytu. Sytuację taką określa się mianem choroby hemoroidalnej, która potocznie nazywana jest hemoroidami.

Objawy hemoroidów odbytu

W przypadku kobiet ciężarnych przebieg choroby hemoroidalnej jest odmienny od obrazu schorzenia w populacji ogólnej. Objawy są następstwem przedłużających się zaparć, a ich kulminacja następuje w trzecim trymestrze. Wyróżnia się cztery stadia zaawansowania zmian chorobowych:

pierwszy stopień – hemoroidy wewnętrzne, a więc lekko poszerzone, mało wyczuwalne i widoczne naczynia powodujące sporadyczne krwawienia;
drugi stopień – guzki krwawnicze, które niekiedy wysuwają się poza kanał odbytu podczas oddawania stolca, ale następnie samoistnie powracają na swoje miejsce;
trzeci stopień – parcie na stolec, kaszel, wzmożona aktywność fizyczna i podnoszenie ciężkich przedmiotów powodują wysuwanie się guzków poza kanał odbytu; nie wracają one samoistnie na własne miejsce – wymagają doprowadzenia ręcznego;
czwarty stopień – guzki stale znajdują się poza odbytem, a ich manualne odprowadzenie nie jest możliwe; powoduje to powikłania zakrzepowe oraz problemy z nietrzymaniem stolca.

Potwierdzenie hemoroidów w ciąży następuje u proktologa. Ten wykonuje badanie per rectum (za pomocą palca). Choroba hemoroidalna nie stanowi przeciwwskazania do porodu naturalnego, ale wymaga poinformowania o niej położnika.

Zobacz też: Kłucie w pochwie w ciąży – co oznacza?

Hemoroidy w ciąży – przyczyny powstawania dolegliwości

Przyczyny hemoroidów w ciąży nie zostały jeszcze dokładnie rozpoznane. Wyodrębniono jednak szereg czynników ryzyka charakterystycznych dla okresu ciąży. Wśród nich występują:

zaparcia – perystaltyka jelit jest spowolniona i utrudniona poprzez zmiany hormonalne oraz mechaniczny ucisk jelit przez macicę; kał, który zalega w odbytnicy upośledza odpływ żylny i zatrzymuje krew w hemoroidach;
podwyższone ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej – powiększająca się macica powoduje ucisk na niektóre żyły zlokalizowane w jamie brzusznej oraz miednicy; powoduje to rozszerzanie się naczyń i powstawanie zmian żylakowych;
podwyższenie masy ciała – kobieta ciężarna zwiększa swoją masę ciała nie tylko za sprawą gromadzenia tkanki zapasowej, ale również rosnącego płodu oraz otaczających go macicy i płynu owodniowego, jak również gruczołów piersiowych;
zmiany hormonalne – podwyższone stężenie progesteronu pomaga w utrzymaniu ciąży i rozwoju płodu, ale jednocześnie zwiększa podatność żył na rozciąganie;
brak aktywności fizycznej – niedostateczna aktywność fizyczna powoduje upośledzenie krążenia;
suplementowanie żelaza – żelazo zapobiega i leczy niedokrwistość, ale jednocześnie sprzyja występowaniu zaparć, a więc głównej przyczyny hemoroidów.

Profilaktyka hemoroidów dla kobiet w ciąży

Hemoroidy w ciąży są jedną z dolegliwości, którym daje się zapobiegać. Wystarczy już od samych początków ciąży pamiętać o kilku zasadach.

Odpowiedni styl życia

Przyszła mama powinna przede wszystkim zwracać uwagę na swoją dietę. Ta powinna być bogata w źródła błonnika pokarmowego (na przykład: razowe pieczywo, brązowy ryż, gruboziarniste kasze, płatki owsiane oraz otręby, owoce i warzywa. W codziennym jadłospisie powinno znaleźć się możliwie najmniej: słodyczy, tłuszczów, białej mąki oraz produktów wysokoprzetworzonych. Dodatkowo warto pić ponad dwa litry płynów dziennie.

Nie bez znaczenia jest także aktywność fizyczna. Jeśli ciąża nie jest zagrożona, ciężarna powinna codziennie znaleźć czas na spacery, pływanie, fitness, pilates lub jogę. Odradza się jednak: wysiłek zbyt intensywny, sporty kontaktowe, podskoki i aktywności zagrożone upadkiem.

Mięśnie jamy brzusznej i miednicy oraz żyły jamy brzusznej i miednicy są w trakcie ciąży silnie przesilone. Aby nieco je odciążyć, nie zaleca się pozostawania przez długi czas w pozycji stojącej lub siedzącej, jak również podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Odpowiednie wypróżnianie się

Hemoroidy w ciąży pojawiają się przede wszystkim na skutek przewlekłych zaparć. Powinno się zatem nie dopuszczać do ich powstawania. Już po kilku dniach bez efektywnego wypróżnienia, warto skonsultować się z lekarzem. Niemniej ważne jest również przyjmowanie odpowiedniej pozycji w trakcie oddawania stolca – kucznej, gdzie nogi i tułów tworzą kąt ostry.

Zobacz też: Plamienie w ciąży oraz krwawienie w ciąży – przyczyny. Kiedy warto zgłosić się do lekarza?

Domowe sposoby na hemoroidy w ciąży

Często stosowanymi sposobami na łagodzenie objawów hemoroidów są:

przestrzeganie odpowiedniej higieny odbytu – noszenie bawełnianej bielizny, zrezygnowanie z zapachowego i szorstkiego papieru toaletowego;
przyjmowanie pozycji kucznej podczas oddawania stolca i unikania silnego parcia na odbyt;
unikanie wstrzymywania oddawania stolca;
stosowanie chłodnych okładów, które zmniejszają ból i łagodzą obrzęki;
częste odpoczywanie na lewym boku, co ułatwia odpływ krwi w kierunku serca;
stosowanie bezpiecznych leków poprawiających perystaltykę jelit;
picie naparów ziołowych;
nawadnianie organizmu;
spożywanie pokarmów bogatych w błonnik pokarmowy.

Farmakologiczne leczenie hemoroidów odbytu w ciąży

Leczenie choroby hemoroidalnej w zaawansowanym stadium wymaga farmakoterapii, a niejednokrotnie też leczenia operacyjnego. Niestety leki na hemoroidy w ciąży są w większości zakazane, a możliwość dokonywania leczenia chirurgicznego – silnie niewskazana. U ciężarnych stosuje się więc głównie leczenie zachowawcze w postaci zmiany stylu życia. Dodatkową ulgę mogą przynieść:

maści na hemoroidy w ciąży;
czopki doodbytnicze przeznaczone dla kobiet w ciąży;
kremy na hemoroidy.

Przyjmowanie leków na hemoroidy należy bezwzględnie konsultować z lekarzem prowadzącym.

Podsumowując, okres ciąży jest szczególnym obciążeniem dla organizmu i chociaż nie klasyfikuje się go jako stanu chorobowego, to występuje wówczas wiele dolegliwości i czynników sprzyjających różnorodnym schorzeniom. Niektóre z nich stanowią podłoże dla występowania hemoroidów. Problem jest bardzo dokuczliwy, ale nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się płodu. W przeważającej większości przypadków ustępuje samoistnie na kilka tygodni po porodzie. Zanim jednak to nastąpi, warto stosować sprawdzone sposoby, które pozwolą złagodzić świąd, pieczenie i ból oraz usystematyzują wypróżnienia. Niestety raz powstałe hemoroidy mogą odnowić się podczas kolejnych ciąż.

Sprawdź także:

Archiwum: marzec 2023