Czemu pojawia się opryszczka u dzieci? Objawy opryszczki często bywają bagatelizowane. Tymczasem wywoływana przez wirus HSV choroba może być nie tylko kłopotliwa czy bolesna, ale także niebezpieczna dla zdrowia – zwłaszcza u dzieci. Jak rozpoznać zarażenie wirusem HSV? Jak postępować z opryszczką u dziecka? Jak uniknąć choroby?
Czym jest opryszczka?
Opryszczka wargowa, funkcjonująca również pod nazwą „zimnych ust”, jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa z grupy herpes: HSV czyli herpes simplex virus. Należy do tej samej grupy co opryszczka narządów płciowych. Jej objawy dotyczą błony śluzowej jamy ustnej i spojówek, do zarażenia dochodzi drogą kropelkową (przez przebywanie z osobą chorą w niewielkiej odległości od kichanej) lub kontaktową (przez dotykanie zmian chorobowych).
Według badań nosicielami wirusa HSV jest ponad połowa populacji (w Polsce około 60% osób), jednak nie u wszystkich wirus się uaktywnia. Do pierwszego zakażenia i rozwoju choroby dochodzi najczęściej w dzieciństwie. Opryszczka u dzieci może dawać nieco inne objawy i mieć silniejszy, czasem niebezpieczny dla zdrowia przebieg.
Opryszczka u dzieci – przyczyny i objawy opryszczki
Zdarza się, choć bardzo rzadko, że do zarażenia wirusem HSV-1 dochodzi już w okresie poporodowym. Najczęściej jednak dzieci, zwłaszcza niemowlęta, zarażają się od najbliższych: rodziców, dziadków, cioć czy wujków. Starsze dzieci mogą przynieść opryszczkę z przedszkola – jako że choroba przenosi się i drogą kropelkową, i kontaktowo, wystarczy wypicie wody z kubeczka innego dziecka czy nieumycie rąk przed jedzeniem, żeby dziecko zaraziło się wirusem opryszczki.
Przebieg choroby u dzieci
Przebieg choroby jest nieco inny niż u dorosłych – pierwsze objawy to zwykle uporczywe swędzenie i uczucie zimna w okolicy ust. Następnie pojawiają się bolesne, wypełnione płynem surowiczym wykwity, pęcherzyki, a potem ropne strupki i owrzodzenia. Objawy te czasami mogą sprawiać, że opryszczka mylona jest z atopowym zapaleniem skóry. U maluchów bardzo częstym symptomem choroby jest również stan zapalny w jamie ustnej i na dziąsłach. Dziecko jest rozdrażnione, apatyczne, odczuwa silny dyskomfort. Mogą pojawić się ślinotok i powiększone węzły chłonne. U najmniejszych dzieci, przed 3 rokiem życia, bardzo częstym objawem towarzyszącym jest gorączka.
Opryszczka u dzieci, w zależności od wieku malucha i przebiegu choroby, może trwać od kilku dni do nawet dwóch tygodni.
Czy dziecięca opryszczka jest niebezpieczna? Powikłania
Opryszczka u dzieci jest znacznie bardziej niebezpieczna niż u dorosłych. Dziecięcy organizm jest słabszy, reaguje mocniej, dopiero uczy się walki z zagrażającymi mu wirusami. Dlatego objawów zakażenia wirusem opryszczki nie należy bagatelizować – należy natychmiast zgłosić się na konsultację do lekarza.
Opryszczka u niemowlaków
Najbardziej niebezpieczna jest opryszczka u noworodków. Wirus może bowiem zaatakować układ nerwowy, płuca czy wątrobę, może dojść do opryszczkowego zapalenia mózgu. Jeśli dojdzie do zakażenia w okresie poporodowym, zmiany skórne często obejmują całe ciało, a dziecko ma wysoką gorączkę. Niemowlęta zakażone wirusem HSV wymagają hospitalizacji i leczenia pod czujnym okiem lekarzy specjalistów.
Opryszczka u dzieci starszych
U starszych dzieci przebieg jest znacznie łagodniejszy, a choroba powoduje dyskomfort, ale raczej nie stwarza dużego zagrożenia dla zdrowia. Zmiany skórne pieką, swędzą, niewłaściwie leczone mogą przyczynić się do powstania trwałych blizn. Powodem do niepokoju jest opryszczka obejmująca okolice oczu. Szczególnej opieki wymagają również dzieci z obniżoną odpornością: wcześniaki, dzieci zmagające się z chorobami przewlekłymi, przyjmujące leki obniżające odporność.
Do powikłań choroby należą zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie siatkówki, czy układu nerwowego, a także grzybiczne i bakteryjne zapalenia, które przenoszą się na inne narządy.
Leczenie opryszczkowego zapalenia u najmłodszych
Jeśli rodzic ma podejrzenie, że u jego pociechy doszło do zarażenia wirusem HSV, powinien jak najszybciej umówić się na wizytę lekarską. Skonsultowanie się ze specjalistą jest bardzo ważne, jako że tylko lekarz może postawić właściwą diagnozę i zalecić odpowiedni sposób postępowania. Niemowlęta najczęściej wymagają hospitalizacji, leczenie opryszczki przebiega w domu i nie jest zbyt inwazyjne.
Jeśli opryszczka pojawia się na ustach i nie ma ostrego przebiegu, lekarz zapisze leki objawowe: zmniejszające świąd, odkażające, przyspieszające leczenie. Im szybciej dojdzie do ich podania, tym mniej dokuczliwa będzie choroba. W przypadku opryszczki ocznej konieczne są leki przeciwwirusowe i ścisła kontrola lekarska.
Czy można samodzielnie leczyć opryszczkę u dzieci?
Nie należy leczyć dziecka na własną rękę ani podawać mu leków dla dorosłych – wiele preparatów rutynowo stosowanych na „zimne usta”, przeznaczonych dla dorosłych, może być dla dziecka, zwłaszcza poniżej 12 roku życia, niebezpiecznych. Można za to przynieść dziecku ulgę, stosując ziołowe okład czy dbając o odpowiednie nawilżenie w razie pojawienia się gorączki. Warto też zająć uwagę dziecka ciekawą zabawą czy lekturą ulubionych książeczek, żeby ograniczyć dotykanie miejsc zmienionych chorobowo i drapaniu, co utrudni ich gojenie. Chore dziecko powinno mieć ograniczony kontakt z innymi maluchami, by nie doszło do rozprzestrzeniania się choroby – na czas leczenia nie powinno przebywać w przedszkolu czy na placu zabaw, gdzie łatwo może zarazić inne dzieci. Należy pamiętać, że opryszczka może powrócić po kilku miesiącach.
Jak zapobiec zakażeniom wirusem HSV?
Rodzice powinni wiedzieć, że opryszczka u dzieci ma tendencję do nawracania. Raz przebyta choroba nie daje trwałej odporności – wirus przebywa w uśpieniu, ale wystarczy osłabienie organizmu, wyziębienie, stres czy kontakt z zarażoną osobą, żeby opryszczka powróciła.
Dlatego tak ważne jest zadbanie o dobrą kondycję dziecka przez zrównoważoną, zdrową dietę, ruch na świeżym powietrzu, odpowiednio długi sen. Warto też wyrobić w maluchu nawyk częstego mycia rąk: zwłaszcza przed jedzeniem, po powrocie z podwórka czy z przedszkola, po skorzystaniu z toalety.
Trzeba też uczulać dziecko na to, aby nie piło czy nie jadło z naczyń używanych przez inną osobę, czy nie korzystało z cudzych ręczników. W przypadku niemowlęcia częstą przyczyną zakażenia jest całowanie – wielu rodziców prosi więc odwiedzających maluszka gości, by witając się, nie całowali dziecka.
Higiena
Jeśli jeden z domowników jest chory, trzeba szczególnie zadbać o higienę. Najlepiej wyparzać używane przez niego sztućce, codziennie wymieniać ręczniki, dbać o to, by dziecko nie korzystało z tej samej pościeli czy innych tekstyliów. Rodzice zmagający się z opryszczką nie powinien całować dziecka. Kiedy w domu jest niemowlę, a starsze dziecko choruje na opryszczkę, najlepiej ograniczyć na czas leczenia fizyczny kontakt dzieci.
Najczęściej zadawane pytania
Czy opryszczka jest niebezpieczna dla dzieci?
Najbardziej niebezpieczna jest opryszczka u noworodków. Zakażenie tym wirusem może nawet doprowadzić do śmierci dziecka, dlatego bardzo ważna jest szybka diagnoza i wprowadzenie odpowiedniego leczenia (najczęściej hospitalizacja).
Jak pozbyć się opryszczki u dziecka?
Nigdy nie powinno się leczyć opryszczki na ustach ani opryszczkowego zapalenia jamy ustnej na własną rękę. Zawsze należy skonsultować przypadek z pediatrą, który wdroży odpowiednie leczenie. Należy też pamiętać, że leki dla dorosłych w wielu przypadkach nie nadają się dla dzieci i mogą im zaszkodzić.
Czego brakuje, jak wyskakuje opryszczka?
Najczęściej powodem pojawienia się opryszczki jest brak odporności. Aby nie dopuścić do pojawiania się opryszczki nawrotowej, należy zadbać o wzmocnienie układu immunologicznego.
Fot. główne: Jojo via Wikipedia, praca publiczna
Sprawdź także:
- Trzydniówka – rumień nagły. Czym jest gorączka trzydniowa u dziecka?
- Wirus RSV – objawy. Jak leczyć zakażenie RSV? Przyczyny zakażenia wirusem RSV
- Kiedy szczepi się dziecko na WZW B?
- Groźna dla płodu toksoplazmoza w ciąży – czy należy przeprowadzać rutynowe badania?
- Wysypka u niemowlaka, czyli krostki, grudki i czerwone plamy. Skąd się biorą i jak je leczyć?
- Pleśniawki u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby
- Aftowe zapalenie jamy ustnej u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie
