Strach i obawy towarzyszą nam od zarania dziejów i obok radości czy szczęścia są jednymi z naturalnych ludzkich emocji. Wraz z rozwojem nauk o psychice człowieka jesteśmy w stanie nazwać i zrozumieć coraz więcej zjawisk i chorób. Odkryto niezliczone ilości fobii, które są olbrzymim, nieuzasadnionym i nieracjonalnym lękiem przed sytuacjami, osobami lub przedmiotami. Osoby cierpiące na fobie unikają przyczyn lęku i tak jak w wypadku arachnofobii (strach przed pająkami) nie uprzykrza to życia, tak w innych przypadkach mogą one doprowadzić do znacznego utrudnienia normalnego funkcjonowania. Jednym z przykładów może być tokofobia, czyli paniczny lęk przed porodem siłami natury. Jakie są objawy tego schorzenia o podłożu nerwicowym i jak wygląda leczenie tokofobii?
Czym jest tokofobia?
Tokofobia swoją nazwę zawdzięcza greckiemu słowu tokos oznaczające poród. Jest traktowana jako jednostka chorobowa od 2000 roku. Jest to bardzo intensywny strach przed naturalnym porodem, przez co przyszłe matki decydują się na poród poprzez cięcie cesarskie, a nawet porzucenie planów odnośnie macierzyństwa. Trzeba jednak zrozumieć, że obawy przed porodem są czymś zupełnie naturalnym i właściwie ciężko wyobrazić sobie kobietę przechodzącą przez czas ciąży bez najmniejszych wątpliwości o to, czy moment rozwiązania przejdzie bezproblemowo. Jeśli jednak strach zaczyna przeradzać się w panikę to być może mamy do czynienia z jednym z objawów tej fobii.
Tokofobia – objawy
Nie jest prosto jednoznacznie stwierdzić, że kobieta cierpi na tokofobię. W przypadku kobiet niebędących w ciąży fobia objawia się w unikaniu stosunków seksualnych, lecz nie z powodu braku chęci, a przez obawy przed ciążą i porodem. Może to być również bardzo konsekwentne stosowanie środków antykoncepcyjnych, a nawet stosowaniu kilku jednocześnie. Z kolei gdy już dojdzie do zapłodnienia tokofobia może objawiać się stanami depresyjnymi i obniżeniem nastroju. Najczęściej w takim wypadku kobiety borykają się z obsesyjnymi, nawracającymi myślami dotyczącymi nadchodzącego bólu porodowego, a także możliwymi powikłaniami u siebie i potomstwa.
Czasem pojawiają się też wizje śmierci w trakcie porodu lub wizje urodzenia martwego dziecka. W przypadku tokofobii bardzo często występują zakłócenia snu. Lęk przed porodem i ciążą powoduje koszmary i bezsenność przeplatające się z brakiem koncentracji to kolejne z objawów. Zdiagnozowane ofiary tokofobii skarżą się również na nagłe i silne ataki paniki i histerii, a także na występujące bez powodu dolegliwości somatyczne takie jak bóle głowy, skurcze brzucha, napady duszności, kołatanie serca, mdłości i wymioty.
Przyczyny i rodzaje tokofobii
W dobie dostępu do internetu znalezienie historii medycznych o nieudanych bądź trudnych porodach naturalnych nie jest trudne. Poza jednak przeczytanymi czy zasłyszanymi historiami położniczymi przyczyny różnią się w zależności od rodzaju tokofobii:
- pierwotna: (występująca u kobiet, które jeszcze nie rodziły) w tym wypadku częstą przyczyną są traumatyczne doświadczenia na tle seksualnym jak molestowanie lub gwałt, lub doświadczenia związane ze wcześniejszą ciążą przerwaną aborcją lub poronieniem. Tokofobia pierwotna powstaje też często na skutek dramatycznych historii dotyczących porodu opowiadanych przez inne matki, szczególnie przez własną. Takie zaburzenia lękowe diagnozuje się również często wśród osób, które w swojej rodzinie miały przypadki śmierci przy porodzie.
- tokofobia wtórna: bardzo często występująca wśród kobiet, które we wcześniejszej ciąży doświadczyły depresji poporodowej. Przyczyną jest również silny strach przed powtórzeniem się bólu i silnym dyskomfortem w trakcie porodu.
Tokofobia – leczenie
Na szczęście tak. W zależności od tego jak silnie objawia się ona u pacjentki, można zastosować leczenie farmakologiczne lub psychoterapię. W cięższych przypadkach, gdy fobia stanowi realne zagrożenie dla przyszłej matki lub ciąży podawane są leki, które mają za zadanie uspokoić zmartwienia i obawy. Taka pacjentka musi być pod stałą opieką psychiatry. Gdy jednak tokofobia przebiega łagodniej, stosowana jest psychoterapia najczęściej w formie poznawczo-behawioralnej. Paraliżujący strach przed zajściem w ciążę bardzo często wynika z niewiedzy, boimy się tego co nieznane. Dlatego właśnie pacjentki są zaznajamiane z faktami i statystykami, które wskazują na to, że szansa na powikłania, a tym bardziej śmierć lub trwałe urazy w wyniku porodu jest znikoma, a znakomita większość porodów przebiega łagodnie i bez negatywnych konsekwencji. Pacjentki pragnące za wszelką cenę skorzystać z wykonania cesarskiego cięcia poznają wady tego rozwiązania oraz plusy wynikające z porodu naturalnego. Ważne jest, aby przyszłe mamy posiadały wsparcie psychologa przez całą ciążę, aby ataki paniki i inne objawy nie powróciły.
Co jeszcze można zrobić, aby zniwelować lęk przed ciążą i porodem?
Tokofobia to poważny problem, o którym nie jest łatwo rozmawiać. Presja ze strony rodziny i społeczeństwa, przytłaczające i przerażające historie o ciężkich porodach, a także własne negatywne doświadczenia to pożywka dla strachu i zmniejszania poczucia własnej wartości. W czasie ciąży w sposób szczególny należy dbać o ciężarną tak, aby wiedziała, że nawet w najgorszym przypadku może liczyć na pomoc i wsparcie. Warto stworzyć bezpieczną przestrzeń do rozmowy i nie unikać tematu obaw. Dzięki temu strach nie będzie miał okazji rosnąć i potęgować negatywnych myśli.
Sprawdź także:
- Czego boją się dzieci na różnych etapach rozwoju? Spis dziecięcych lęków
- Czy seks w ciąży jest bezpieczny? Czy można współżyć we wszystkich trymestrach?
- Ruchy dziecka bardzo nisko. Czy to powód do niepokoju?
- 35. tydzień ciąży – rozwój dziecka, zmiany w organizmie mamy, dolegliwości ciążowe i badania
- Rozwarcie na 2 cm – co oznacza, jakie są etapy porodu?
- Skurcze porodowe – jakie to uczucie? Jak sobie z nimi radzić?
- Lęk separacyjny u niemowląt. Jak pomóc dziecku pokonać lęk separacyjny?
