Ciemiączko u niemowlaka spełnia podczas porodu bardzo istotną funkcję, ponieważ sprawia, że główka dziecka w bardzo dobry sposób dopasowuje się do kanału rodnego. Z całą pewnością wiele osób zastanawia się, kiedy zarasta ciemiączko. Warto się tego dowiedzieć.
Czym jest ciemiączko?
Warto dowiedzieć się, czym jest ciemiączko u niemowlaka. Można je opisać jako przestrzeń, która znajduje się pomiędzy kośćmi w czaszce dziecka. Otoczone jest bardzo twardą błoną, która gwarantuje mu odpowiednią ochronę przed różnego rodzaju czynnikami zewnętrznymi, wśród których można wymienić czynniki mechaniczne. Gdy dotyka się główki dziecka po porodzie, to ciemiączko można wyczuć jako miękkie miejsce na główce dziecka.
Ciemiączko przednie i ciemiączko tylne
Każde dziecko po porodzie zazwyczaj ma na główce dwa ciemiączka: przednie i tylne. Są one względem siebie zróżnicowane pod kątem położenia. Przednie ciemiączko u niemowlaka jest większe (w kształcie rombu lub latawca ma wymiary na ogół 2×2 cm), a tylne ma mniejsze rozmiary. Najczęściej obserwowane przez rodziców jest przednie ciemiączko, ponieważ jest ono najbardziej widoczne na główce dziecka. Na początku może mieć ono stosunkowo duże rozmiary, jednak wraz z biegiem czasu ulega zmniejszeniu, aż do całkowitego zaniku. Czasem u wcześniaków mogą też występować ciemiączko boczne.
Do czego służy ciemiączko u noworodka?
Ciemiączko u niemowlaka jest przede wszystkim bardzo przydatne w trakcie porodu, ponieważ zmniejsza obwód głowy i w dużej mierze ułatwia proces przejścia dziecka przez kanał rodny. Kości, które znajdują się w główce dziecka, gdy się rodzi, nie są ze sobą w ścisły sposób związane. Dzięki temu kości czaszki z powodzeniem mogą się bardzo dobrze względem siebie przesuwać, czyli są odpowiednio ruchome. Dzięki temu główce dziecka dużo łatwiej jest przejść przez kanał rodny, czyli miejsce bardzo ciasne. Po porodzie dziecka ciemiączko nadal jest stosunkowo duże. Można je z powodzeniem wykorzystać między innymi do wykonania różnego rodzaju badań diagnostycznych, jeśli tylko występuje taka konieczność. Wśród nich można wymienić takie badanie jak USG (ultrasonografię przezciemiączkową), które obrazuje mózg dziecka.
Zarastanie ciemiączka u niemowlaka
Ciemiączko u niemowlaka wraz z biegiem czasu zarasta. Ma to miejsce po bardzo zróżnicowanym czasie od porodu, który zależny jest od indywidualnych cech dziecka. Najszybciej zarasta ciemiączko tylne. Najczęściej ma to miejsce pomiędzy szóstym a szesnastym tygodniem życia. Natomiast przednie ciemiączko zarasta dużo później. Zazwyczaj jest to pomiędzy dziewiątym lub dziesiątym miesiącem życia dziecka, a nawet osiemnastym. Niektórzy lekarze twierdzą, że przednie ciemiączko może nawet zarastać u dziecka do drugiego roku życia. Jednak z całą pewnością można stwierdzić, że są to kwestie bardzo indywidualne i zależne od konkretnego dziecka. Jednak późno zarastające ciemiączko może być również objawem chorobowym, dlatego warto na to zwrócić uwagę.
Przedwczesne zrastanie się ciemiączka u niemowlaka
Przede wszystkim wśród najczęstszych problemów związanych z ciemiączkiem można wymienić jego przedwczesne zarastanie się. Przedwczesne w tym przypadku oznacza przez dziesiątym miesiącem życia dziecka. Takie niemowlęta powinny być stale pod kontrolą swojego lekarza pediatry. Najlepiej, jeśli wizyty będą się odbywały co dwa tygodnie. Lekarz podczas spotkania może również sprawdzić szwy czaszkowe, a także kształt czaszki, ponieważ są to bardzo istotne elementy. Zazwyczaj dzieci, u których przedwcześnie zrasta się ciemiączko, nie mają żadnych problemów ze strony układu nerwowego, jednak z całą pewnością warto to kontrolować.
Dodatkowe objawy maluszka
Problemy z ciemieniem należy podejrzewać w przypadku, gdy dziecko wykazuje dodatkowe, niepokojące objawy. Wtedy można je poddać badaniom dodatkowym wykonywanym przez takich specjalistów jak endokrynolog, okulista, neurolog, a także chirurg. Można również wykonać dodatkowe badania obrazowe. Dodatkowe i niekorzystne objawy mogą być bardzo zróżnicowane i zależeć od konkretnego maluszka. Jednak wśród nich można przede wszystkim wymienić następujące:
- wolny wzrost obwodu główki noworodka;
- wszelkiego rodzaju objawy neurologiczne;
- widoczne deformacje czaszki;
- opóźnienia widoczne w rozwoju ruchowym;
- epilepsja;
- choroby nerek;
- choroby o podłożu endokrynologicznym;
- różnego rodzaju zaburzenia metaboliczne.
Opóźnione zarastanie ciemiączka – brak witaminy D
U dziecka może występować również opóźnione zarastanie ciemiączka, które może wiązać się z bardzo zróżnicowanymi przyczynami. Jednak może się pojawić również u zupełnie zdrowych dzieci. Przede wszystkim opóźnione zarastanie ciemiączka u niemowlaka może występować w przypadku niedoborów witaminy D, czyli być objawem choroby takiej jak krzywica. Jednak może być również wywołane innymi czynnikami. Wśród nich można wymienić następujące:
- zaburzenia kostnienia na tle genetycznym;
- wszelkiego rodzaju zaburzenia hormonalne, takie jak nadczynność lub niedoczynność tarczycy;
- wodogłowie;
- wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Dlatego w przypadku braku zarośniętego ciemiączka na pewnym etapie rozwoju dziecka, a także zauważeniu szeregu negatywnych objawów warto udać się na wizytę kontrolną z lekarzem pediatrą w celu dodatkowej diagnostyki.
Problemy z ciemiączkiem – zapadnięte lub wypukłe ciemiączko
Wśród licznych problemów z ciemiączkiem można również wymienić zaburzenia napięcia. Ciemiączko powinno mieć prawidłowe parametry, dlatego jest odpowiednio oceniane przez lekarza pediatrę podczas pierwszej wizyty. Jeśli występuje wiotkie i zapadnięte ciemiączko może to być objaw odwodnienia u dziecka, które czasami ciężko zauważyć. Jednak tego rodzaju przypadłość może występować również u w pełni zdrowych dzieci. Ciemiączko może być również bardzo napięte i wypukłe. Może to świadczyć o problemach zdrowotnych u dziecka, ponieważ świadczy o wysokim ciśnieniu śródczaszkowym. Jeśli do tego zaobserwujesz u swojego dziecka biegunkę lub wymioty, zgłoś się z nim do lekarza, aby sprawdzić stan zdrowia. Bardzo negatywnym objawem jest także tętniące ciemiączko, dlatego warto na to zwrócić uwagę podczas obserwacji dziecka.
Jak pielęgnować ciemiączko?
Wiele osób zastanawia się, czy jest konieczna specjalna pielęgnacja ciemiączka w pierwszych miesiącach życia dziecka. Jednak z całą pewnością można stwierdzić, że nie ma takich wymogów. Wystarczy jedynie w odpowiedni sposób dbać o higienę głowy dziecka na co dzień. Istotna jest również obserwacja zmian ciemiączka na przestrzeni dłuższego czasu, aby stwierdzić, czy prawidłowo się ono zarasta. W przypadku zauważenia jakichś niepokojących objawów u dziecka warto umówić się na wizytę do lekarza pediatry i skonsultować z nim wszystkie niepokojące nas aspekty. Jest to bardzo istotne, żeby czuć się pewnie i bezpiecznie w kontekście występowania chorób. Jeśli interesują cię inne tematy związane ze zdrowiem dzieci (np. kolki u niemowlaka lub katar u niemowlaka), sprawdź nasze pozostałe artykuły!
Najczęściej zadawane pytania
Czemu ciemiączko pulsuje?
Pulsujące ciemiączko jest normalnym zjawiskiem. Ciemiączko może pulsować zgodnie z rytmem serca.
Czy można uszkodzić mózg przez ciemiączko?
Ciemiączko ochrania mózg wewnątrz czaszki, więc delikatny ucisk nie powinien powodować urazów. Należy jednak pamiętać, aby nie uciskać ciemiączka zbyt mocno, np. podczas czesania.
Jak długo zrasta się ciemiączko?
Czas zrastania się ciemiączka jest indywidualny. Najczęściej ciemię przednie zrasta się między 7. a 18. miesiącem życia, tylne ciemiączko zwykle, gdy dziecko kończy 2 miesiące.
Sprawdź także:
- Czym jest odruch Moro u niemowlaka? Jak długo występuje i jak go wyciszyć?
- Groźna dla płodu toksoplazmoza w ciąży – czy należy przeprowadzać rutynowe badania?
- Gorączka u dziecka bez innych objawów – czy jest niebezpieczna? Kiedy udać się do lekarza?
- Zgaga w ciąży – jak złagodzić tę nieprzyjemną dolegliwość?
- Czy można stosować paracetamol w ciąży? Jaka dawka tego leku jest bezpieczna?
- Gorączka u niemowlęcia. Przyczyny i sposoby na obniżenie temperatury ciała
- Otoskleroza: choroba młodych kobiet
